PCOS คืออะไร? สาเหตุ อาการ และแนวทางการรักษาที่ควรรู้

ปัญหายอดนิยมที่สาว ๆ ต้องเจออย่าง Polycystic Ovary Syndrome หรือ PCOS คือภาวะที่เกิดขึ้นจากความไม่สมดุลของฮอร์โมนในร่างกาย ซึ่งส่งผลกระทบต่อวิธีการทำงานของรังไข่ โดยทำให้เกิดการสร้างถุงน้ำในรังไข่มากขึ้น ปัญหานี้ส่งผลกระทบต่อการตั้งครรภ์ของผู้หญิง และยังสามารถนำไปสู่โรคต่างๆ เช่น เบาหวาน โรคหัวใจ และภาวะสุขภาพอื่น ๆ ได้ 

โดยทั่วไป ผู้ที่มี PCOS จะมีอาการที่เกิดโดยไม่เท่ากัน อาจมีหรือไม่มีอาการก็ได้ แต่ในกรณีที่มีอาการมักรวมถึงประจำเดือนมาไม่ปกติ น้ำหนักตัวเพิ่มขึ้น และมีอาการที่เกี่ยวข้องกับฮอร์โมน เช่น ผมดกบนใบหน้าและร่างกาย เหตุผลที่ควรสนใจเกี่ยวกับ PCOS เพราะเป็นปัญหาที่มีการพบได้บ่อยในผู้หญิงวัยเจริญพันธุ์ ซึ่งมีผลกระทบต่อคุณภาพชีวิตและสุขภาพทั่วๆ ไป

อาการและสาเหตุของ PCOS คืออะไร และเกิดจากอะไรบ้าง

โรค PCOS มีอาการที่หลากหลาย แต่ปัญหาที่มักจะพบทั่วไป ประกอบด้วย

• ประจำเดือนมาไม่สม่ำเสมอ: ผู้ที่เป็น PCOS มักจะมีประจำเดือนที่ไม่ปกติ หรือไม่ได้เกิดขึ้นเลย
• น้ำหนักตัวเกิน: มีบางคนที่พบว่า ตัวเองมีน้ำหนักมากขึ้นและไม่สามารถลดน้ำหนักได้ตามปกติ
• การเกิดสิว: อาจมีการเกิดสิวที่บริเวณใบหน้าและอื่นๆ
• มีขนดก: อาการนี้เกิดจากการผลิตฮอร์โมนเพศชายมากเกินไป จึงทำให้มีขนดกตามแขน ขา และหน้า
• การเกิดถุงน้ำในรังไข่: จะสามารถตรวจพบได้จากการทำอัลตราซาวด์

ตรวจสอบสาเหตุของโรค PCOS

โดยปกติแล้ว สาเหตุที่ทำให้เกิด PCOS ยังไม่แน่ชัด แต่มีปัจจัยหลายอย่างที่อาจเป็นเหตุผล รวมถึง

• พันธุกรรม: หากมีประวัติคนในครอบครัวที่เป็นโรคนี้ อาจทำให้มีโอกาสเกิดได้มากขึ้น
• อ้วนหรือมีน้ำหนักเกิน: เพิ่มความเสี่ยงต่อการมีภาวะนี้ เนื่องจากมีผลกระทบต่อระดับอินซูลิน
• กระบวนการเผาผลาญ: มีการตรวจพบว่าผู้หญิงที่มี PCOS มักจะมีปัญหากับการใช้และเผาผลาญสารอาหาร

การรักษา PCOS มากขึ้นอยู่กับอาการของแต่ละคน รวมถึงการปรับเปลี่ยนพฤติกรรม อาหาร การออกกำลังกาย และในบางกรณีการใช้ยารักษา เช่น การใช้ยาควบคุมฮอร์โมน ร่วมถึงการรักษาอาการข้างเคียงต่างๆ ด้วย PCOS จึงเป็นปัญหาที่ต้องได้รับการตรวจสอบและรักษาอย่างฉับพลัน เพราะอาจส่งผลถึงสุขภาพในระยะยาวได้อย่างไม่คาดคิด

แนวทางการวินิจฉัย PCOS ทำอย่างไรได้บ้าง

การวินิจฉัย PCOS มีวิธีการที่หลากหลายและต้องการความเข้าใจที่ถูกต้องเกี่ยวกับอาการและสาเหตุของโรคนี้ โดยทั่วไปแล้วการวินิจฉัย PCOS คือการตรวจสอบอาการที่เกี่ยวข้องซึ่งอาจจะรวมถึง ปัญหาเกี่ยวกับการมีประจำเดือน รังไข่ที่มีขนาดใหญ่ขึ้น หรือปัญหาเกี่ยวกับฮอร์โมน เช่น การมีฮอร์โมนเพศชายมากเกินไป

• การตรวจยืนยัน: การตรวจยืนยันสำหรับ PCOS มักจะรวมถึงการตรวจเลือดเพื่อตรวจสอบระดับฮอร์โมนต่าง ๆ เช่น ฮอร์โมนเพศชาย และการตรวจสอบสภาพร่างกายทางการแพทย์ เช่น การทำอัลตราซาวด์เพื่อดูสภาพของรังไข่ การตรวจเพิ่มเติมอื่น ๆ อาจรวมถึงการวิเคราะห์ระดับน้ำตาลในเลือดและการตรวจไขมันในเลือด เพื่อที่จะให้ได้ข้อมูลที่ชัดเจนที่สุดเกี่ยวกับอาการ PCOS
• การวิเคราะห์ผล: การวิเคราะห์ผลจากการตรวจเพื่อวินิจฉัย PCOS คือการพิจารณาผลลัพธ์ทุกอย่างที่ได้รับ และรวมเข้ากับอาการที่ผู้ป่วยรายงาน หากมีการพบว่าผลการตรวจเลือดและอัลตราซาวด์เป็นไปตามเกณฑ์ที่กำหนดไว้ในแนวทางการวินิจฉัย PCOS เช่น การมีรังไข่ที่มีรูปร่างผิดปกติหรือระดับฮอร์โมนผิดปกติ ก็จะช่วยในการยืนยันการวินิจฉัย PCOS ได้

นอกจากนี้ ผู้ป่วยสามารถสอบถามเกี่ยวกับค่าใช้จ่ายของการตรวจ PCOS ซึ่งอาจแตกต่างกันไปตามสถานพยาบาลและประเภทการตรวจที่ทำ

วิธีการรักษา PCOS มีวิธีไหนที่ได้ผลบ้าง

การรักษา PCOS คือการใช้แนวทางที่ได้รับการยอมรับจากแพทย์เพื่อจัดการอาการของโรค โดยสามารถแบ่งออกเป็นหลายวิธี ซึ่งการเลือกวิธีการรักษาขึ้นอยู่กับอาการและเป้าหมายของผู้ป่วยแต่ละคน

• การรักษาด้วยยา: การรักษา PCOS ด้วยยาเป็นวิธีที่พบได้บ่อยและมีหลายประเภท เช่น ยาคุมกำเนิดที่ช่วยในการปรับรอบประจำเดือนและลดระดับฮอร์โมนเพศชาย หรือยาเช่น Metformin ที่ช่วยควบคุมระดับน้ำตาลในเลือด นอกจากนี้ยังมีการใช้ยาที่ลดอาการขนดกหรือสิว เช่น ยาที่มีคุณสมบัติต้านฮอร์โมนเพศชาย
• การรักษาทางเลือก: การรักษาทางเลือกสำหรับ PCOS รวมถึงการเปลี่ยนแปลงรูปแบบการใช้ชีวิต เช่น การรับประทานอาหารที่ดีและการออกกำลังกายในการลดน้ำหนักซึ่งสามารถช่วยในการควบคุมอาการได้ นอกจากนี้ เทคนิคทางเลือกอื่น ๆ เช่น การใช้สมุนไพรหรือการรักษาทางธรรมชาติ ก็เป็นทางเลือกที่บางคนเลือกใช้ แต่ควรปรึกษาแพทย์ก่อนการเริ่มต้นวิธีการเหล่านี้เพื่อความปลอดภัย

อาหารและการใช้ชีวิตสำหรับผู้มี PCOS ที่ควรรู้

ผู้ที่มีสถานะเป็นพีซีโอเอส (PCOS) ต้องมีการปรับเปลี่ยนวิธีการดำเนินชีวิตและโภชนาการเพื่อประโยชน์ต่อสุขภาพในระยะยาว โดยเฉพาะการควบคุมระดับฮอร์โมนและเพื่อป้องกันปัญหาสุขภาพอื่น ๆ เช่น โรคเบาหวานหรือโรคหัวใจ

สำหรับผู้ที่มีโรค PCOS มีอาหารหลายประเภทที่แนะนำให้บริโภคเพื่อช่วยควบคุมอาการและส่งเสริมสุขภาพโดยรวม อาหารที่ดีควรรวมถึง

• โปรตีน: ควรเลือกโปรตีนจากแหล่งที่มีไขมันต่ำ เช่น ไก่ไม่มีหนัง ปลา ถั่วเลนทิล และถั่วต่าง ๆ ที่ช่วยในกระบวนการเผาผลาญพลังงานและให้ความรู้สึกอิ่มนาน
• พืชผักและผลไม้: ควรเลือกผักและผลไม้ที่มีไฟเบอร์สูง เช่น บร็อกโคลี่ แครอท มะเขือเทศ และผลไม้เช่น แอปเปิลและเบอร์รี่ ช่วยในการควบคุมระดับน้ำตาลในเลือด
• ไขมันที่ดี: แหล่งไขมันที่ดี เช่น อโวคาโด น้ำมันมะกอก และถั่วชนิดต่าง ๆ จะช่วยลดการอักเสบในร่างกาย
• ธัญพืชเต็มส่วน: ควรบริโภคธัญพืชที่ไม่ผ่านการขัดสี เช่น ข้าวกล้อง ข้าวโอ๊ต และควินัว เพื่อช่วยในการควบคุมระดับน้ำตาลในเลือด
• เครื่องดื่มที่ดี: ควรดื่มน้ำให้เพียงพอ และเลือกเครื่องดื่มที่ไม่มีน้ำตาล เช่น ชาเขียว ที่ช่วยเพิ่มอัตราการเผาผลาญ

การทำอาหารเหล่านี้ช่วยในการกำจัดและบรรเทาอาการที่เกิดจาก PCOS และควรมีการปรับเปลี่ยนอาหารอย่างสม่ำเสมอเพื่อให้ได้ผลลัพธ์ที่ดีที่สุด

แม้สิ่งที่ควรกินจะมีประโยชน์มาก แต่ยังมีอาหารบางประเภทที่ควรหลีกเลี่ยงเพื่อลดอาการของโรค PCOS ได้แก่

• น้ำตาลและขนมหวาน: ควรหลีกเลี่ยงขนมหวาน ทุกประเภทที่มีน้ำตาลสูง เช่น ขนมเค้ก น้ำอัดลม และช็อกโกแลต เพราะน้ำตาลส่งผลเสียต่อระดับอินซูลินในร่างกาย
• อาหารที่มีไขมันทรานส์: อาหารที่ทอดหรืออาหารที่ใช้ไขมันไม่อิ่มตัว เช่น มันฝรั่งทอด จะมีผลลบต่อการอักเสบในร่างกาย
• ผลิตภัณฑ์จากนม: สำหรับบางคนที่เป็นพีซีโอเอส อาจมีอาการแพ้แลคโตส ดังนั้นควรเลือกหลีกเลี่ยงผลิตภัณฑ์ที่มีนมมากเกินไป
• ธัญพืชขัดสี: ข้าวขัดขาว ขนมปังขาว และผลิตภัณฑ์ที่ทำจากแป้งขัดขาว ควรหลีกเลี่ยงเนื่องจากจะทำให้ระดับน้ำตาลในเลือดสูงขึ้น

PCOS คือโรคยอดอิตในสาว ๆ ที่ทุกคนไม่ควรมองข้าม

การเข้าใจและจัดการกับ PCOS (Polycystic Ovary Syndrome) หรือพีซีโอเอส คือขั้นตอนสำคัญที่จะช่วยให้ผู้หญิงที่ประสบปัญหานี้สามารถควบคุมอาการและมีคุณภาพชีวิตที่ดีขึ้นได้ ด้วยอาการที่มีความหลากหลาย เช่น ประจำเดือนมาไม่สม่ำเสมอ การเกิดสิว น้ำหนักตัวเกิน และการเกิดขนดก PCOS มักจะมีผลกระทบต่อการตั้งครรภ์และความเสี่ยงต่อโรคเรื้อรังอื่นๆ การวินิจฉัยต้องการความเข้าใจอย่างรอบด้านเกี่ยวกับสาเหตุและอาการที่เกี่ยวข้อง ซึ่งอาจรวมถึงการตรวจสอบทางการแพทย์และการตรวจเลือดเพื่อหาความไม่สมดุลของฮอร์โมน 

การรักษาสามารถทำได้หลายวิธี ตั้งแต่การใช้ยาควบคุมฮอร์โมน การปรับเปลี่ยนวิถีชีวิตและอาหาร ไปจนถึงการออกกำลังกายเพื่อช่วยควบคุมอาการ PCOS การเลือกอาหารที่เหมาะสมมีบทบาทสำคัญในการบริหารจัดการภาวะนี้ เพราะสามารถช่วยควบคุมระดับฮอร์โมนและน้ำตาลในเลือด การเข้าใจและเข้าถึงการรักษา PCOS อย่างมีประสิทธิภาพ จะช่วยส่งเสริมสุขภาพและความเป็นอยู่ในระยะยาวของผู้ป่วยได้อย่างมาก